عوامل مؤثر بر میزان تولید شیر

مدیریت گاوداری
1401/3/17

تغذیه صحیح، تولید شیر بیشتر

هدف از تغذیه صحیح گاو شیری، تولید شیر بیشتر و حفظ سلامت دام است. سطح درآمد یک واحد گاوداری بستگی به میزان تولید و هزینه‌های آن دارد که از این میان خوراک مصرفی با حدود 60-65 درصد بیشترین نسبت هزینه‌ها را به خود اختصاص می‌دهد. هر اندازه گاوهایی با ظرفیت تولیدی بیشتری نگهداری شده و هزینه‌های غذایی کاهش یابد، حرفه‌ی گاوداری از سودآوری بیشتری برخوردار خواهد بود.

رونق اقتصادی و افزایش سوددهی برای دامدار نیز با تغذیه‌ی بهینه‌ی گاوهای شیری قابل پیش‌بینی است.

نسبت صحیح علوفه و کنسانتره، تولید شیر بیشتر

گاوهای شیری برای داشتن سلامت و قدرت تولید شیر بیشتر باید مقدار مناسبی علوفه و کنسانتره مصرف کنند. خوراندن بیش از 60 درصد کنسانتره به گاو شیری سبب کاهش تولید، کم شدن درصد چربی، ناراحتی گوارشی و مشکلات تغذیه‌ای می‌شود که البته این مقدار به نوع و کیفیت کنسانتره نیز بستگی دارد.

از عوامل دیگر مؤثر بر سطح تولید شیر یک گاو شیری می‌توان به توانایی ژنتیکی گاو، برنامه‌ی تغذیه‌ای، مدیریت گله و بهداشت گاوداری اشاره کرد. تغذیه درست و مطلوب علاوه بر افزایش تولید شیر شرایط مساعدی را برای زایش و پرورش گوساله‌های سالم ایجاد می‌کند.

تغذیه نامناسب و غیرعلمی، عاملی برای کم تولید بودن گاو محسوب می‌شود که کارخانجات تولید کنسانتره دامی نقش مهمی در ارائه محصولات با کیفیت ایفا می‌کنند.

گاو شیری برای تولید بیشتر و مطلوب به مواد مختلفی نیاز دارد تا بتواند آنها را به شیر تبدیل کند. کارشناسان تغذیه دام می‌توانند راهنمای مناسبی برای افزایش تولید شیر و گوشت باشند که با ارائه مشاوره و برنامه صحیح می‌توانند گاوداری‌ها را در رسیدن به این مهم یاری کنند.

گاو شیرده، کمبود انرژی دریافتی برای تولید شیر را از اندوخته‌های بدن تأمین می‌کند و در این دوره از وزن آن کاسته می‌شود. بحرانی‌ترین دوره‌ی تغذیه‌ی گاوهای شیرده از زمان زایش تا اوج شیردهی است.

پس از زایش تولید شیر به سرعت افزایش می‌یابد و در ۶ تا ۸ هفته به بیشترین مقدار می‌رسد اما مصرف غذا نسبت به نیازهای تولید افزایش نمی‌یابد بگونه ‌ای که بیشترین مقدار مصرف ماده‌ی خشک ۱۲ تا ۱۵ هفته پس از زایش است، از این‌رو گاوهای شیرده برای ۸ تا ۱۰ هفته در حالت تعادل منفی انرژی هستند. هر کیلوگرم افزایش شیر در این دوره ۲۰۰ کیلوگرم شیر بیشتر در کل دوره‌ی شیردهی را در پی دارد.

رعایت بهداشت گاوداری

علاوه بر عوامل تغذیه ای، رعایت بهداشت حیوان و جایگاه آن نیز در تولید شیر و گوشت تأثیر بسیاری دارد و اگر گاوهای اصیل و با تولید زیاد، از نظر بهداشتی کنترل و مراقبت نشوند، تولید شیر و گوشت آنها کاهش می‌یابد. جایگاه نگهداری گاو باید از نظر نور و جریان هوای تازه مطلوب باشد و بطور مرتب و منظم سمپاشی شده تا از وجود میکروب‌ها و کنه‌ها پاک شود.

اصلاح نژاد

آمیخته‌گری یا دو رگ‌ گیری و به زبان ساده مخلوط کردن دو نژاد اصیل و بومی و ایجاد یک نسل جدید یکی دیگر از راهکارهای مناسب برای تولید شیر و گوشت بیشتر قلمداد می‌شود.