امنیت زیستی شامل هر اقدامی است که خطر ابتلا به بیماری را کاهش می‌دهد و می تواند در سلامت گله نقش اساسی ایفا کند.  پیشگیری از شیوع بیماری گام مهمی جهت جلوگیری از رسیدن بیماری به واحد می‌باشد. در این بین رعایت امنیت زیستی در واحدهای نزدیک به فارم نیز از اهمیت بالایی برخوردار است چرا که موجب کاهش احتمال ابتلا به بیماری می‌گردد.

دستورالعمل های لازم برای امنیت زیستی در مرغداری

حفظ فاصله 

تشکیل و ایجاد موانعی بین مناطق پاک و نیمه پاک و محصور کردن مرغداری در منطقه تمیز و دور از آلودگی و جلوگیری از ورود پرندگان و حشرات به واحد پرورشی

 تمیز کردن و شستشوی وسایل مرغداری:

• شستشو و ضدعفونی لباس‌ها با ماشین لباسشویی و کفش‌های مورد استفاده در داخل سالن پرورشی طبق برنامه روتین
• ضدعفونی لباس‌ها و کفش‌های مورد استفاده در محوطه مرغداری
• زدودن مواد آلی توسط فرچه‌های مخصوص (گل و لای)
• استحمام قبل از ورود به سالن پرورشی و تولیدی
• تمیز نگهداشتن قفس‌ها و تجهیزات مرتبط با مرغ‌های پرورشی
• اسکوپ، بیل و چنگ زدن کودهای آغشته شده به خاک
• سوزاندن و دفع کودها و زباله‌ها

جلوگیری از انتقال آلودگی به مرغداری:

ضدعفونی لاستیک ماشین، کامیون و کلیه تجهیزات حاوی آلودگی در صورت ورود به واحدهای دیگر و رعایت مسائل قرنطینه ای، شستشو و ضدعفونی کردن و عدم مخلوط سازی پرندگان با سنین مختلف و گونه ها و منابع متفاوت در حفظ امنیت زیستی حائز اهمیت است.

عدم انتقال آلودگی‌ از سایر مرغداری‌ها جهت حفظ امنیت زیستی:

• از اشتراک‌گذاری تجهیزات و پرندگان با سایر واحدها  خودداری کنید.
• لوازم مرغداری قبل از اینکه به واحد برسد، تمیز و ضدعفونی گردد.
• هرگز وسایلی مانند پالت چوبی، کارتن و شانه تخم مرغ را بدلیل داشتن خلل و فرج به اشتراک نگذارید.

شناسایی علایم هشدار دهنده در بسیاری از بیماری‌ها:

• افزایش ناگهانی مرگ و میر
• عطسه و نفس نفس زدن و سرفه  و ترشحات بینی
• اسهال آبکی و سبز رنگ
• کمبود انرژی و کم اشتهایی
• کاهش تولید و پوسته نرم تخم مرغ
• تورم اطراف چشم و گردن و سر
• تغییر رنگ تاج و ریش
• لرزش و افتادگی بال
• چرخش و پیچ خوردگی گردن

گزارش بیماری پرنده

در صورت بروز علایم غیر معمول بیماری منتظر تلفات غیر منتظره نباشید و جهت جلوگیری از پیشرفت درگیری به دامپزشک منطقه مراجعه نمائید.

عوامل موثر جهت حفظ امنیت زیستی در مرغداری‌ها

1- احداث واحد پرورشی در موقعیتهای مکانی مناسب با در نظر گرفتن فاصله مناسب بین واحدها و دیوار چینی و فنس کشی و محصور کردن واحد.

2- عدم تاسیس سالن در جهت بادهای منطقه ای

3- اجرای برنامه‌های واکسیناسیون مناسب گله

4- اجرای آزمایشات سرولوژیک روتین در گله جهت پیشگیری و بررسی موفقیت برنامه واکسیناسیون در طول پرورش و تولید

5- جوجه‌ریزی همزمان و اجتناب از نگهداری طیور با سنین متفاوت

6- مبارزه با حیوانات و حشرات و پرندگان ناقل بیماری:

در صورت تمیز نگهداشتن مزرعه از آلودگی‌ها و ریزش دان از جذب حیوانات و پرندگان به محوطه ممانعت بعمل می‌آید. همچنین از تجمع آب ایستاده وهمچنین هر نوع غذای ریخته شده در محوطه باید جلوگیری گردد.

عوامل بازدارنده با طعمه گذاری و بدام انداختن جوندگان باعث جلوگیری از ازدیاد آن‌ها و انتشار در محوطه مرغداری می شود. استفاده از فلاترها و چراغ‌های چشمک زن و مترسک‌ها برای جلوگیری از تردد پرندگان و همچنین استفاده از توریهای 5 میلی برای جلوگیری از ورود جوندگان و پرندگان به سالن‌ها و انبار دان الزامی است.

7- ممانعت از تردد افراد غیر مسئول به مرغداری

8- شستشو و ضد عفونی وسایل نقلیه ضروری قبل از ورود به مرغداری:

• احداث و استفاده از حوضچه‌های ضد عفونی در ورودی واحد و امکان استفاده از کارواش ضروری می‌باشد، در این رابطه باید اطمینان حاصل شود که دستگاه ضدعفونی کننده بدون نقص باشد.
• به هنگام استفاده از مواد ضدعفونی کننده باید به آلودگی‌های دوره‌‌ی پیش، میزان سختی آب، دمای محیط اطراف و سطح رطوبت توجه کرد، همچنین به هنگام آماده‌سازی ضد عفونی کننده‌ها می‌بایستی به توصیه کارخانه سازنده و دامپزشک توجه کنید.

9- عدم نگهداری طیور غیر مرتبط در مرغداری جهت رعایت امنیت زیستی

10- معدوم سازی تلفات طول دوره در مرغداری

11- انتقال کود به خارج از مرغداری بعد از اتمام دوره پرورشی

12- شسشوی وسایل، تجهیزات و سالن‌های پرورشی در طول دوره آماده سازی مرغداری

13- دریافت مجوزهای لازم جهت جوجه ریزی و رعایت فواصل جوجه ریزی با توجه به هدف پرورش پرنده در واحد و برحسب بیماری‌های منطقه‌ای

14- احداث سرویس بهداشتی و دوش در ورودی مرغداری

15- رعایت جوجه ریزی بر حسب پروانه بهره برداری

16- استفاده از لاشه سوز و چاه تلفات در مرغداری

17- احداث اتاقک کالبد گشایی و نمونه برداری در مرغداری

18- تهیه دستگاه شعله افکن و سمپاش مناسب

19- داشتن چاه فاضلاب مناسب و سرپوشیده

20- تهیه یخچال نگهداری واکسن و دارو وکنترل دمای یخچال با استفاده از دماسنج تعبیه شده در یخچال

21- مسیر تردد باید فاقد قسمت خاکی باشد سیمان کاری و یا آسفالت کاری محوطه بیرونی و داخلی مرغداری بطوری که سطوح صافی جهت شستشو و ضد عفونی ایجاد کند.

22- نصب توری‌های مناسب بر روی پنجره‌ها

23- تهیه رطوبت سنج و حرارت سنج برای سالن‌های پرورشی و انبار دان

24- احداث مناسب انبار دارای توری و کاشی کاری و سیمان کاری جهت جلوگیری از تردد جوندگان و پرندگان

25- تهیه لباس کار مناسب و تجهیزات بهداشتی برای کارگران و بازدید کنندگان:

باید اطمینان حاصل گردد که هنگام ورود به مرغداری‌ها یا اماکن داخل مرغداری، لباس و کفش‌های تمیز پوشیده شود. با تعویض لباس‌ها و کفش‌های تمیز هنگام جابجایی بین گله یا سوله از انتشار آلودگی‌ها به مزرعه ممانعت بعمل می‌آید.

 کارکنان و بازدید کنندگان باید ملزم به استفاده از لباس و کفش ویژه مرغداری باشند. بعد ازاستفاده کارکنان و بازدیدکنندگان از واحد باید لباس‌های آنها دور ریخته و یا در آب 60 درجه در حضور دترجنت‌ها شستشو و ضدعفونی گردد.

26- نصب و راه اندازی تهویه و هواکش‌های مناسب برای سالن‌ها

27- جمع آوری اطلاعات و سوابق مرگ و میر و تولید:

کلیه اطلاعات پرورشی هر دوره باید نگهداری و بایگانی شوند. همچنین کلیه اطلاعات مربوط به واحد اعم از ساختمان‌ها، تجهیزات، مصرف آب و سطح مصرف خوراک و تخم مرغ دوره قبل، باید جمع آوری و بایگانی گردد.

28- احداث اتاق گاز مناسب جهت گازگذاری اقلام و نهاده‌های وارده

29- جلوگیری از مصرف مواد اولیه متفرقه و بدون مشورت با افراد متخصص وعدم مصرف بی رویه دارو بدون نظر دامپزشک

30- همکاری با ماموران دامپزشکی جهت نمونه برداری‌ها

31- دریافت مجوزهای لازم جهت جوجه ریزی

32- عدم استفاده از وسایل و لوازم مرغداری‌های مشترک و عدم تبادل آنها جهت جلوگیری از انتشار آلودگی‌ها

33- قطع ارتباط مستقیم با منابع آلودگی اعم از کلینیک‌ها و داروخانه‌های دامپزشکی و مرغداری‌های آلوده

34- عدم استفاده از نهاده‌های دامی باقی مانده از دوره‌های قبل و عدم انتقال از سایر واحدهای پرورشی

35- انجام آزمایشات آب بصورت دوره ای از سنجش بار میکروبی و سختی آب

36- انجام آزمایشات بهداشت فردی برای کلیه پرسنل شاغل در مرغداری جهت پیشگیری از انتشار بیماری‌های مشترک بین انسان و طیور مثل سالمونلا

37- تعبیه دوش و استخر ضدعفونی و یا پاویون قبل از ورود به منطقه پاک واحد پرورشی

38- عدم استفاده از سرنگ‌های تزریق مشترک بین مرغداری‌ها و همچنین عدم استفاده از سرنگ‌های مشترک مورد استفاده توسط کلینیسین‌ها

39- جمع آوری اطلاعات مرتبط با تردد:

 سوابق بازدیدکنندگان و وسایل نقلیه ای که وارد مزرعه می‌شوند اعم از اطلاعات شخصی، تاریخ و زمان تردد ثبت شود. ثبت زمان آخرین بازدید از آخرین واحد این اجازه را صادر می‌کند تا در سرعت بخشی و ردیابی منبع آلودگی بهره جست. همچنین توصیه می‌گردد تعداد بازدید کنندگان و تردد وسایل نقلیه محدود نگه داشته شوند.

40 اطمینان خاطر از پرسنل و بازدید کنندگان جهت استفاده از شوینده‌ها و ضدعفونی‌ها

41- شستشوی مناسب خطوط آبخوری بصورت مداوم

گردآورندگان:

مهندس محمدرضا قهرمانیان، مدیر تیم پشتیبانی و خدمات پس از فروش

دکتر نامدار کامرانی، کارشناس پشتیبانی و خدمات پس از فروش