معرفی باکتری مایکوپلاسما گالی سپتیکوم (Mycoplasma Gallisepticum)

عامل بیماری های تنفسی در پرندگان

باکتری مایکوپلاسما گالی سپتیکوم (Mycoplasma Gallisepticum) به عنوان یکی از مهم ترین عوامل تهدید کننده سلامت گله های طیور بشمار می رود. این باکتری موجب بروز بیماری مزمن تنفسی (CRD) در پرندگان، سینوزیت های عفونی در بوقلمون، قرقاول و گنجشک در تمام طول عمر می گردد.

محل زیست باکتری

باکتری مذبور در بیرون از بدن موجود زنده مقاومت زیادی ندارد لذا پرندگان ناقل برای بقای آن ضروری می‌باشند. این پرندگان در بسیاری از موارد فقط ناقل بی علامت بوده و استرس‌هائی نظیر جابجائی، سوء مدیریت، تغذیه نادرست، بیماری‌ های تنفسی همراه مانند نیوکاسل و برونشیت عفونی، افزایش میزان گرد و خاک و یا آمونیاک سبب می‌شوند تا بیماری بروز نماید.

راه‌های انتقال مایکوپلاسما گالی سپتیکوم

عامل بیماری می‌ تواند از مادر به جوجه منتقل گردد و جوجه‌های آلوده درگله، بیماری را به طور جانبی انتقال می‌ دهند. این انتقال می‌ تواند از طریق پخش ذرات آلوده معلق در هوا و آلوده کردن غذا و آب باشد. این عامل همچنین می‌ تواند به وسیله گونه‌ های دیگر پرندگان اهلی و یا وحشی نیز منتقل شود. از دیگر راه‌ های ورود مایکوپلاسما گالی سپتیکوم به مزرعه می‌توان کفش، کیسه غذا، قفس و غیره را نام برد.

علائم بالینی بیماری و راه های کنترل و درمان آن

نشانه‌ ها شامل عطسه، سرفه، تکان دادن سر و ترشحات چشمی و بینی در ماکیان می‌ باشد. اگرچه در ماکیان مبتلا به بیماری، تورم سینوس‌ ها دیده می‌ شود ولی در بوقلمون‌ ها تورم سینوس‌ های تحت حدقه‌ ای بسیار مشهودتر می‌ باشد به طوری که پرنده به همین علت قادر به دیدن آب و دان نبوده و از گرسنگی تلف می‌ شود.

شدت و میزان بیماری

شدت و میزان درگیری گله با بیماری متغییر بوده، در فصول سرد، دوره نهفتگی بیماری طولانی تر و حدت بیشتری دارد، به خصوص در طیور جوان حدت بیماری از طیور مسن بیشتر است. طیور بهبود یافته در واقع به عنوان حامل بیماری مطرح می باشند.

نشانه‌ها در طیور گوشتی شامل کاهش مصرف غذا در رشد می‌ باشد. تلفات درحالتی که عامل به تنهائی نقش ایفا می‌ کند چندان بالا نمی‌ باشد ولی در صورت بروز همزمان با سایر بیماری‌ها، شرایط مدیریتی ضعیف و سایر استرس‌ها، می‌تواند تلفات بالائی را ایجاد نماید.

راه های انتقال بیماری و سرعت انتقال

متاسفانه این بیماری در بسیاری از موارد با خود جوجه ها که MG+ هستند به فارم منتقل میگردد، اتفاقی که در حال حاضر بشدت با آن روبرو هستیم.

مهمترین نکته در پیشگیری از بیماری تهیه جوجه‌ ها از مرغان مادر عاری از بیماری می‌ باشد. طول دوره نهفتگی بیماری که به زمان آلودگی تا زمان بروز عفونت اطلاق میگردد معمولاً، بین 21-6 روز می باشد. سرعت انتشار این بیماری در داخل گله بسیار زیاد است.

روش های کنترل و درمان بیماری

اعتقاد عمومی بر این است که بروز عفونت مایکوپلاسما گالی سپتیکوم یک ضایعه بزرگ برای مرغدار محسوب می شود . به علاوه افت تولید و تلفات ، مرغدار را وادار به استفاده از دارو و سایر تمهیدات نظیر پاکسازی محیط و نگهداری مضاعف می نماید. سالن ها حداقل برای مدت 30 تا 90 روز باید خالی نگه داشته شوند.

در هنگام ابتلا به بیماری ضمن تهویه مناسب با کاهش گاز آمونیاک و گرد وخاک در سالن، می‌توان از شدت بیماری کاست. آنتی‌بیوتیک‌ های متعدد برای درمان استفاده می‌شوند، ولی اغلب پس از قطع درمان سبب عود مجدد بیماری می‌ شوند.

مهمترین آنتی بیوتیک هایی که برروی مایکوپلاسما گالی سپتیکوم موثر اند عبارتند از: تیامولین، تایلوزین، انروفلوکساسین، فلورفنیکل، داکسی سیکلین و …

به علت اینکه بیماری عمدتاً در طیور گوشتی خود را به صورت عوارض تنفسی نشان می‌دهد، استفاده از موکولیتیک‌ها (همانند برم هگزین) در هنگام بروز سندرم CRD توصیه می‌شود. همچنین استفاده از مواد ضدعفونی‌ کننده ایمن نیز در از بین بردن عامل می‌ تواند بسیار موثر باشند.

اجرای برنامه مناسب برای پاکسازی بیماری

پاک سازی سالن های آلوده

ـ سالن ها را به طور کامل تخلیه نمایید. ( تمام طیور و لوازم و تجهیزات قابل انتقال و هر آنچه که احتمال آلودگی داشته باشد)
ـ بستر و تمامی فضولات را از کف سالن به محیط دیگری منتقل کنید .
ـ تمامی سطوح داخلی و خارجی دیوارها، سقف، ستون ها، تهویه ها و دریچه های آن، مجاری ورود هوا و سایر جاها را به طور دقیق با فشار آب شستشو دهید. استفاده از مواد پاک کننده سرعت این شستشو را بالا می برد.
ـ از ترکیبات فنل دار یا اسید کرسیلیک با غلظت مناسب و یا ترکیبات کلردار 0.025% استفاده و کلیه سطوح داخلی و خارجی سالن را ضدعفونی نمایید.
ـ کف سالن و تمامی دیوارها تا ارتفاع 1.5 تا 2 متر و ستون های آن را با اسپری محلول 0.1% گلوتارآلدئید در یک گالون برای 10 متر مربع ضدعفونی نمایید. همچنین به شعاع 2 تا 5 متری (5 تا 10 فوت) اطراف سالن و درهای ورودی را اسپری نمایید. تمامی منافذ ورودی و مبادی سالن ها را به مدت 24 ساعت مسدود نموده و هیچ گونه تهویه ای انجام ندهید . روز بعد با ایجاد گاز فرمالدئید و بستن منافذ و ورودی های سالن، هوای آن و زوایای غیر قابل دسترسی را ضد عفونی نمایید.
ـ مبادی ورودی و ستون های داخلی و نیز سطح دیوارها را با اسپری ضد حشره حاوی کاربایل با غلظت توصیه شده ضد عفونی نمایید تا ورود حشرات ناقل تا حدی کنترل شود. با اضافه نمودن مالاتیون و یا استفاده توام با گریسیلیک اسید می توان در مکان های مختلف از آن استفاده نمود.
ـ تجهیزات سالن را بعد از شستشو و ضد عفونی مجدداً به سالن انتقال دهید.
ـ به مدت دو هفته سالن را خالی نگه دارید .
ـ در صورت وجود سابقه بیماری محیط بیرون سالن را نباید از نظر دور داشت و باید تمهیدات خاصی برای جلوگیری از عفونت و آلودگی مجدد در نظر گرفت.
ـ جوجه ها را حتماً از جوجه کشی عاری از عوامل مایکوپلاسما تهیه کرده و حتی در این مورد تخم مرغها و وسایل حمل آنها نیز باید کنترل گردند .
ـ کارکنان مرغداری باید جهت رسیدگی، از سالن های دارای جوجه های جوان به طرف سالن های دارای جوجه های مسن تر حرکت نمایند. (در صورت نگهداری گله های با سن متفاوت)
ـ بهتر است سن همه گله ها یکسان باشد و از محل های مجزایی خدمات بگیرند (مخازن دان مجزا)
ـ کارگران و عوامل نگهداری گله ها را مکلف به استفاده از لباس و کفش مناسب و مجزا نمایید و برای سایر افرادی که حضور دائمی ندارند لباس های مجزا و مشخصی در نظر داشته باشید. این مسائل اثرات چشمگیری در کنترل و جلوگیری از بیماری دارد.
ـ در صورت ارائه سرویس توسط ماشین ها و وسایل نقلیه مشترک (جهت حمل دان و حمل تخم مرغ) رانندگان آنها نباید خودرو را ترک نمایند . و در صورت عدم امکان رعایت این مسئله حدالامکان نباید وارد مخازن دان شوند.

همچنین می‌توانید مقالات زیر را در راستای بررسی اهمیت ویتامین ها و مواد معدنی در خوراک دام و طیور را مطالعه کنید:

اهمیت کولین کلراید در خوراک دام و طیور

اهمیت ویتامین B8 (بیوتین) در تغذیه دام و طیور

اهمیت ویتامین C در تنش گرمایی

جهت مطالعه مطالب به صورت خلاصه اینستاگرام:

آشنایی با باکتری مایکوپلاسما گالی سپتیکوم