دما و رطوبت در پرورش جوجه گوشتی

دمای مناسب و رطوبت کافی از مؤلفه‌های اصلی موفقیت در پرورش جوجه گوشتی به حساب می‌آیند. هر کدام از این شاخصه‌ها اگر در حالت استاندارد نباشد می‌تواند عارضه‌های استرس گرمایی و سرمایی، مشکلات تنفسی، درماتیک  و افزایش گاز آمونیاک در مرغداری به دنبال داشته باشد.

دما و رطوبت چه مفهومی دارند؟

اگر بخواهیم تعریف مختصری از این دو مولفه ارائه بدهیم باید گفت:

1- دما یک کمیت فیزیکی هست که معیاری از گرما و سرمای محیط می‌باشد و با دماسنج اندازه گیری می‌گردد.

2- مقدار بخار آب موجود در واحد حجم از هوا را رطوبت مطلق یا نسبت رطوبت می‌گویند. واحد آن گِرم بر متر مکعب یا میلی‌گرم در لیتر است. به زبان ساده تر به مقدار بخار آب موجود در هوا، رطوبت گفته می‌شود. هر چقدر هوا گرمتر شود بخار آب بیشتری در هوا ذخیره می‌شود و بالعکس، اما باید توجه داشت به طور کلی ظرفیت ذخیره بخار آب در هوا محدود است.

یک تعریف دیگر از رطوبت بدین سان است: هوایی که ما در آن زندگی می‌کنیم ترکیبی از هوای خشک و بخار نامرئی است. به مقدار بخار موجود در  همین هوای خشک، رطوبت گفته می‌شود.

رابطه بین دما و رطوبت

مقدار بخار آب (رطوبت) موجود در هوا با مکان و زمان تغییر می‌کند یعنی با افزایش ارتفاع و کاهش فشار هوا میزان نگهداری رطوبت هوا نیز تغییر خواهد کرد. دما یکی دیگر از عوامل مؤثر در در نگهداری رطوبت هوا محسوب می‌شود. در جدول زیر نسبت نگهداری رطوبت در دماهای متفاوت ذکر گردیده است. همانطور که مشاهده می‌کنید نگهداری رطوبت در دمای حدودی 80 درجه به بعد ثابت می‌ماند و این همان ظرفیت محدود نگهداری است که مطرح گردید.

میزان رطوبت هوا به میزان دمای آن بستگی دارد، بطوری که در دمای بالاتر میزان نگهداری رطوبت بالاتر می‌رود و در یک محاسبه تقریبی به ازای هر 11 درجه افزایش دما نگه داری رطوبت دو برابر می‌شود.

دمای مناسب، رطوبت کافی

مرغ گوشتی یک موجود خونگرم است و دارای غدد عرق نیست و از طرفی محدودیت در تنظیم دمای بدن موجب می‌شود تنش سرمایی یا گرمایی اثرات مخربی در پرورش جوجه گوشتی داشته باشد. رطوبت مناسب برای جوجه گوشتی رطوبت نسبی هست که پرنده تبادل تنفسی خوبی داشته باشد. چنانچه درهفته اول پرورش رطوبت نسبی پایین‌تر از 50 باشد، با خشک شدن بدن جوجه مواجه خواهیم شد.

نصب مهپاش می‌تواند موجب جلوگیری از خشکی بدن جوجه گردد. اما باید دقت کرد که از 18 روزگی به بعد رطوبت بالا باعث رطوبت بستر و مشکلات دیگر خواهد شد. به منظور تنظیم دما و رطوبت بصورت استاندارد با بخش پشتیبانی فنی گروه صنعتی آتام (مهردانه) در ارتباط باشید.

دستگاه تنفسی طیور میزان تبادل بالایی از گاز کربنیک و اکسیژن نسبت به جانوران دیگر دارد. رطوبت پایین در اوایل پرورش طیور باعث دهیدراته شدن جوجه‌ها و در نتیجه اخلال در جذب کیسه زرده می‌شود. از طرفی رطوبت کافی بر خنک شدن پرنده از طریق له له زدن تأثیر مثبت دارد.

تعادل در دما و رطوبت در مرغداری علاوه بر افزایش عملکرد پرنده بر صرفه جویی در انرژی هم بسیار تأثیر گذار است.

نکته: از مشکلات واحدهای جوجه‌کشی عدم تعادل بین دما و رطوبت است. استان‌هایی که در شمال کشور قرار دارند مانند مازندران و گیلان نسبت به سایر استان‌ها از شرایط دما و رطوبت مناسب‌تر برخوردار هستند به همین دلیل جوجه با کیفیت‌تری دارند. رعایت رطوبت و دما حین حمل جوجه نیز از اهمیت برخوردار است.

جدول زیر رابطه بین دما و رطوبت را نشان می‌دهد:

گردآورنده: مهندس روح الله نصیری

ویرایش: رضا یزدی